Powstaje Górnośląski Związek Metropolitalny

muniek

Górnośląski Związek Metropolitalny

Źródło

Urząd Miasta Gliwice

Idea metropolizacji regionu górnośląskiego nie jest tematem nowym. Nad potrzebą wzmocnienia regionu przedstawiciele samorządów miast górnośląskich zastanawiają się od dawna. Temu tematowi poświęcono m.in. seminarium „Obszar metropolitarny jako przedmiot polityki regionalnej województwa”, które odbyło się 7 czerwca 2004 roku, a także spotkanie prezydentów i burmistrzów miast aglomeracji górnośląskiej w Świętochłowicach. Podstawowy problem, jaki wyłonił się w trakcie dyskusji, to np. brak możliwości przeprowadzania ponadgminnych projektów infrastrukturalnych. Nie ma podmiotu, który mógłby występować w imieniu miast konurbacji i to stało się podstawą do sformułowania koncepcji Związku Komunalnego.

Wstępny projekt utworzenia Związku Konurbacji Górnośląskiej opracowany został przez prezydenta Gliwic przy współpracy prezydenta Katowic. Następnie poddano go licznym konsultacjom. Przedstawiciele większości samorządów – co wynika m.in. z ankiety, której celem było zebranie opinii dotyczącej projektu – wskazują wyraźnie, że idea utworzenia takiego związku jest nie tylko powszechnie akceptowana, ale także oczekiwana. Jest to projekt ważny i pilny dla gmin i powiatów Górnego Śląska. W związku z tym przyjęto, że propozycje zawarte we „Wstępnej Koncepcji ZKG” powinny mieć możliwość realizacji jeszcze przed wprowadzeniem koniecznych zmian legislacyjnych, w oparciu o już istniejące możliwości prawne. Równocześnie ankietowani zakwestionowali możliwość ewentualnego przejęcia zadań związku komunalnego przez istniejący obecnie KZK GOP. Stąd pomysł powołania związku komunalnego pod proponowaną nazwą Górnośląski Związek Metropolitalny (GZM). Po utworzeniu związku komunalnego i analizie doświadczeń wynikających z jego funkcjonowania, gminy członkowskie podejmą ewentualnie decyzję o próbie przekształcenia GZM ze związku komunalnego w związek obligatoryjny.

Wstępna wersja proponowanego projektu zawierała roboczą nazwę Związek Konurbacji Górnośląskiej. Można przy niej pozostać lub zmienić ją na jedną z wielu propozycji, spośród których na szczególną uwagę zasługuje „Górnośląski Związek Metropolitalny” (GZM) oraz „Metropolia Górnośląska” (MG). Pierwsza nazwa zawiera w sobie element identyfikacji regionalnej, jak również podkreśla cele i charakter tworzonej organizacji. Druga natomiast sugeruje ideę integracji.

Podstawowym celem powołania Związku jest utworzenie silnego ośrodka metropolitalnego, złożonego z największych miast regionu górnośląskiego wraz z otaczającymi je mniejszymi gminami. Idea ta jest spójna z założeniami Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013, mówiącymi o konieczności zmian obowiązującej obecnie terytorialnej organizacji państwa, która wymaga specjalnych rozwiązań dla wielkomiejskich aglomeracji. Obecny jednolity model gminy nie stwarza wystarczających możliwości rozwoju istniejącym metropoliom i osiągania takiego statusu przez ośrodki wielkomiejskie – jak zapisano w projekcie Narodowego Planu Rozwoju 2007-2013.

Zjednoczenie miast metropolii górnośląskiej pozwoli na zmniejszenie słabych stron, wynikających często z osobnego działania poszczególnych miast. Przede wszystkim wzrośnie konkurencyjność miast zrzeszonych wobec takich ośrodków, jak Kraków i Wrocław. Z dotychczasowego samodzielnego działania wynikają również problemy związane z restrukturyzacją przemysłu ciężkiego oraz przejmowaniem mienia komunalnego, co w innych dużych polskich miastach nie występuje. Związek wzmocni również, dotychczas liczony dla każdego miasta oddzielnie, potencjał naukowy (uczelnie wyższe, liczba studentów szkół wyższych) oraz pozwoli wprowadzić wspólny, a zatem skuteczniejszy i tańszy program promocji.

Utworzenie GZM spowoduje także znaczne osłabienie negatywnych efektów konkurencji wewnętrznej miast konurbacji. Pozwoli również gminom i powiatom zrzeszonym w Związku na efektywniejsze wykorzystanie atutów metropolii, jakimi są m.in.: przecinanie się na jej terenie transeuropejskich autostrad, korzystne usytuowanie geograficzne konurbacji (w promieniu 600 km od Katowic znajduje się 6 stolic europejskich: Berlin, Bratysława, Budapeszt, Praga, Warszawa, Wiedeń) oraz dostępność trzech lotnisk Katowice-Pyrzowice, Kraków-Balice, Ostrawa. Gęsta sieć infrastruktury transportowej umożliwi stworzenie dużych centrów logistyczno-przeładunkowych. W Gliwicach już doskonale funkcjonuje Śląskie Centrum Logistyczne. Rozbudowa układów komunikacyjnych nie tylko usprawni system komunikacyjny miast, ale również podniesie atrakcyjność wzrastającej liczby terenów inwestycyjnych. Mocną stroną jest również duża koncentracja wysoko wykwalifikowanej kadry naukowo-technicznej oraz wysoka liczba studentów. Śląskie uczelnie kształcą obecnie 11,1% studentów kraju.

Jednym z pierwszych zadań nowo utworzonego związku komunalnego powinno być opracowanie projektu przyszłej ustawy, powołującej związek obligatoryjny, zgodnie z założeniami zawartymi w zaakceptowanej przez samorządy „Wstępnej Koncepcji ZKG”. Natomiast docelowym zadaniem obligatoryjnym Związku będzie m.in. organizacja transportu zbiorowego. Obecnie taka możliwość zawarta jest w ustawie o samorządzie gminnym.

– Na początku Górnośląski Związek Metropolitalny będzie zajmował się m.in.: wytycznymi do planów zagospodarowania przestrzennego, pozyskiwaniem inwestorów i środków finansowych, pobudzaniem aktywności gospodarczej – ze szczególnym uwzględnieniem inicjowania i prowadzenia projektów rozwojowych. Do dalszych zadań GZM należeć będą m.in.: podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki miast zrzeszonych w GZM; reprezentacja metropolii w procesach legislacyjnych i decyzyjnych; prowadzenie spraw związanych z przekazaniem na rzecz GZM przez administrację rządową składników majątkowych; zawieranie umów i porozumień z innymi organizacjami o podobnym charakterze, a także organami administracji rządowej – tłumaczy Zygmunt Frankiewicz, prezydent Gliwic.

Opcjonalnie, miasta na prawach powiatu tworzące Górnośląski Związek Metropolitalny, mogłyby dobrowolnie przekazywać część zadań własnych (po wcześniejszej akceptacji Rad Miejskich). Mogłoby to dotyczyć kultury fizycznej i turystyki, przeciwdziałaniu bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy. Przejmowane zadania mogłyby obejmować także wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypiska i utylizację odpadów komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Do obowiązków GZM mogłoby należeć również wypracowanie wspólnego systemu bezpieczeństwa mieszkańców i opieki zdrowotnej. To jednak są ewentualne decyzje dalszej przyszłości.

Górnośląski Związek Metropolitalny w początkowym okresie działania będzie pełnił wyłącznie funkcje organizacyjne. W związku z tym, zostanie powołany i utrzymywany ze środków pochodzących ze składek gmin członkowskich. Podobnie jak w KZK GOP i ŚZGiP obciążenia powinny być rozdzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców. Od wysokości składki zależał będzie rozwój Związku oraz zakres realizowanych zadań.

Górnośląski Związek Metropolitalny powinny utworzyć największe miasta aglomeracji górnośląskiej: Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, a także Będzin, Czeladź i Knurów. Spośród wymienionych, jedynie Dąbrowa Górnicza i Knurów dotychczas nie wypowiedziały się w sprawie proponowanego projektu. Pozostałe miasta w pełni akceptują pomysł utworzenia Związku.

Ponieważ jednym z głównych celów powołania GZM jest rozwój inwestycji i pobudzanie aktywności gospodarczej, korzystne będzie przyjęcie do Związku mniejszych gmin, które otaczają największe miasta konurbacji. Przyjęcie takiego rozwiązania przyniesie wiele korzyści, w tym przede wszystkim zwiększy szansę na dalszy rozwój gospodarczy zarówno mniejszych, jak i większych gmin. Obecnie bowiem znacznym problemem dla małych gmin jest przygotowanie odpowiednich terenów inwestycyjnych, co jest związane z wysokimi nakładami finansowymi. Duże gminy natomiast mają większe środki, ale mniejszą ilość terenów, które mogą zostać przeznaczone pod inwestycje. Dodatkowo realizacja przyszłych inwestycji sprawi, że społeczności małych miasteczek skupionych w ramach Związku nie będą zmuszone do poszukiwania zatrudnienia w dużych miastach.

Władze Związku będą wybierane na podstawie ustawy o samorządzie gminnym. Organami Związku winny być Zgromadzenie i Zarząd, który wraz z przewodniczącym liczył będzie nie więcej niż 7 osób.

– Przewodniczący GZM i cały Zarząd nie powinni być pracownikami etatowymi. Kompetencje władz ustalone zostaną w Statucie. Najistotniejsze kwestie dla GZM powinny być dyskutowane w obecności wszystkich członków Związku. Dla ułatwienia i skonkretyzowania dyskusji, zarówno Zarząd jak i Zgromadzenie nie powinny być zbyt liczne. Zgromadzenie ogólne powinno być właśnie tym forum GZM, na którym rozstrzygane będą główne kwestie dotyczące Związku. To gremium będzie omawiało pomysły, analizowało wspólne plany i przedsięwzięcia – podkreśla Zygmunt Frankiewicz.

Opracowała Anna Grzelkowska

muniek

Największa Metropolia w Polsce staje się faktem
14 września 2007
Źródło

UM Ruda Śląska

20 września w Rudzie Śląskiej, w Miejskim Centrum Kultury (Ruda Śląska - Nowy Bytom, ul. Niedurnego 69) odbędzie się I Zgromadzenie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, największego w kraju organizmu miejskiego z ponad 2 milionową liczbą mieszkańców. Podczas Zgromadzenia przedstawiciele dokonają wyboru Przewodniczącego Związku.

Zarejestrowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Górnośląski Związek Metropolitalny tworzy 14 miast aglomeracji śląskiej: Bytom, Chorzów, Gliwice, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy i Zabrze.

Prezydenci śląskich miast w ramach Metropolis pragną wspólnie rozwiązywać problemy, przed którymi stają śląskie miasta. Prowadzenie wspólnej polityki planowania przestrzennego, transportowej, gospodarki wodno-ściekowej oraz pozyskiwanie funduszy europejskich to priorytety działania GZM.

Akredytacje na konferencję prasową proszę zgłaszać w Biurze Prasowym Urzędu Miasta do 17 września br. (I piętro, pokój 116), budynek A Urzędu Miasta Ruda Śląska, plac Jana Pawła II 6. Tel. 032 342 36 06.

Bliższe informacje: Adam Nowak - Rzecznik Prasowy, tel 605 990 994, Iwona Małyska - Biuro Prasowe, tel 501 959 399.

Program I Zgromadzenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
termin: 20 września 2007 r.,
miejsce: Ruda Śląska, Miejskie Centrum Kultury im. Henryka Bisty, ul. Piotra Niedurnego 69
godzina: 12.30

PROGRAM UROCZYSTOŚCI:
godz. 13.30 - przedstawienie członków Zgromadzenia, podpisanie uroczystego aktu upamiętniającego datę I Zgromadzenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego z siedzibą w Katowicach prowadzący uroczystość Zbigniew Stryj
godz. 14.00 - przemówienie Przewodniczącego I Zgromadzenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego z siedzibą w Katowicach Andrzej Stania Prezydent Miasta Ruda Śląska
godz. 14.10 - konferencja prasowa
godz. 14.30 - przemówienie Marszałka Województwa Śląskiego Janusza Moszyńskiego
godz. 14.40 - przemówienie Wojewody Śląskiego Tomasza Pietrzykowskiego
godz. 14.50 - przemówienie prof. dr hab. Michała Kuleszy profesor Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Znawca zagadnień prawa administracyjnego i administracji publicznej. Jeden z głównych twórców ustawy o samorządzie terytorialnym z 1990 r. W latach 1992 - 1994 podsekretarz stanu w Urzędzie Rady Ministrów i Pełnomocnik Rządu ds. Reformy Administracji Publicznej. W latach 1997 - 1998 sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa RM i Pełnomocnik Rządu ds. Reform Ustrojowych Państwa. Ekspert Rady Europy.
godz. 15.10 - przerwa
godz. 15.20 - koncert pana Wojciecha Świtały pianista, urodzony 5 października 1967 w Rudzie Śląskiej. Laureat wielu międzynarodowych konkursów pianistycznych. Koncertował w wielu miastach Polski oraz za granicą. Dokonał nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia, BBC, rozgłośni radiowych we Francji oraz stacji telewizyjnych. Wojciech Świtała od 1999 jest wykładowcą w Katedrze Fortepianu Akademii Muzycznej w Katowicach.
godz. 15.50 - przemówienie nowowybranego Przewodniczącego Zgromadzenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego z siedzibą w Katowicach
godz. 16.00 - zakończenie uroczystości Andrzej Stania Prezydent Miasta Ruda Śląska

muniek

Górnośląski Związek Metropolitalny

Źródło

"Dzinnik Zachodni" 20 IX 2007

Dziś, 20 września, wchodzi w życie umowa o powołaniu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Projekt zakłada połączenie sąsiadujących miejscowości w jedną potężną aglomerację. W jej skład wchodzić będą: Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląskie, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy i Zabrze.

Aglomeracja śląska, obszar o największym zaludnieniu w kraju i jednym z największych w Europie, o ogromnym potencjale, z powodu fatalnej struktury administracyjnej oraz braku silnego miasta stołecznego, a także wyrazistego centrum naukowego, gospodarczego czy kulturalnego, rozwija się w ostatnich latach zdecydowanie słabiej niż Wrocław, Poznań, Gdańsk, Kraków czy Warszawa, które są już o wiele długości przed nami. Jeśli w najbliższym czasie nie powstanie podmiot, który będzie w stanie zagospodarować ogromne środki pomocowe leżące na kontach Unii Europejskiej, już na zawsze pozostaniemy w ogonie wielkich regionów Starego Kontynentu.

Wyjścia z tej patowej sytuacji były potencjalnie trzy:

• Mogliśmy, trochę sztucznie, poszerzyć Katowice o sąsiadujące z nimi gminy - na przykład Chorzów, Siemianowice oraz Świętochłowice i stworzyć z tych miast ponad 600-tysięczną metropolię. Taka ewentualność była jednak mało prawdopodobna, bo na przykład tożsamość chorzowian jest na tyle silna, że nigdy mieszkańcy tego miasta nie pozwolą na dobrowolną inkorporację swoich terenów przez Katowice.

• Drugim rozwiązaniem - które w tej chwili staje się faktem - jest stworzenie związku celowego 14 największych gmin województwa na prawach powiatu. Taki podmiot, z własnym, autonomicznym zarządem, może być partnerem dla Unii Europejskiej. Górnośląski Związek Metropolitalny zajmie się problemami zagospodarowania przestrzennego, ochrony środowiska, organizacji komunikacji czy na przykład budową infrastruktury komunalnej i na pewno szybko znajdzie rację bytu.

• Trzecim wyjściem - zdecydowanie najlepszym - byłoby uchwalenie w Sejmie specjalnej Ustawy Śląskiej, która pozwalałaby nam na budowę jednorodnego organizmu miejskiego od Gliwic aż po Dąbrowę Górniczą, a w osi północ-południe od Tarnowskich Gór po Tychy. Gdyby parlament był zainteresowany takim rozwiązaniem, to w krótkim czasie moglibyśmy występować o zupełnie inne środki pomocowe z Unii. Wtedy, jako ponad

2,5-milionowy spójny obszar miejski, mielibyśmy dostęp do pieniędzy tak samo dużych, jak Wiedeń, Mediolan czy Madryt. Stalibyśmy się też wreszcie obszarem, który byłby czytelny i widoczny na mapie społecznej i gospodarczej Unii Europejskiej. W ślad za takim rozwiązaniem poszłoby też specjalne finansowanie - na obszarze aglomeracji pozostawałyby dodatkowe środki od działających tutaj firm, a także od podatków od osób fizycznych.

Podzielone kamienice

Inercję obecnego, poszatkowanego obszaru aglomeracji śląskiej, widać na każdym kroku. O unijne, zresztą proporcjonalnie niewielkie pieniądze, biją się poszczególne miasta. Każde z nich buduje własne oczyszczalnie ścieków, organizuje gospodarkę wodną, komunikację, tworzy własne plany zagospodarowania przestrzennego.

Tymczasem to samo można robić wspólnie. Przecież sami wiemy, że na Śląsku i w Zagłębiu są ulice, które należą do dwóch różnych miast. Do anegdot przeszły już spory między Katowicami a Chorzowem o własność gruntów w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku. Mało tego; są nawet kamienice leżące w dwóch różnych obszarach administracyjnych.

Na podziale zyskują tylko nieliczni. W tej chwili pod względem gospodarczym zdecydowanie dominują Katowice, Tychy i Gliwice, a obszar w środku tego trójkąta jest czarną dziurą. Świętochłowice, Ruda Śląska, Zabrze, Bytom czy Piekary Śląskie to miasta, które stają się tylko zapleczem sypialno-gastronomicznym dla trójki liderów tempa rozwoju.

Najwięcej zależy od nas

Inercję i bezwład molochowatego i przez to ociężałego regionu widać było wyraźnie ostatnio co najmniej dwa razy - najpierw przy okazji problemów z finansowaniem Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, a potem przy okazji organizacji komunikacji ponadlokalnej. Niektóre miasta - jak na przykład Sosnowiec - odnawiają swój tabor ale to tylko kropla w morzu. Praktycznie tylko dzięki niepisanemu układowi z policją 30-letnie, zdezelowane Ikarusy nie zostały jeszcze wycofane z ruchu.

W tej sytuacji najwięcej zależy od nas, samych mieszkańców. To my powinniśmy tworzyć nacisk społeczny, dzięki któremu w sercu Śląska i Zagłębia może powstać organizm, który pozwoli nam na pozyskanie o wiele większych pieniędzy z Unii Europejskiej. Prezydenci śląskich miast udowodnili, że umieją się porozumieć, przełamać podziały. W tej chwili wiele zależeć też będzie od nowowybranych 56 posłów i 13 senatorów województwa śląskiego. To oni powinni jak najszybciej spowodować, aby do laski marszałkowskiej trafił dobrze napisany projekt ustawy.

Jeśli się to uda, już wkrótce wszyscy ci, którzy byli zainteresowani poszatkowaniem i wszczynaniem sztucznych konfliktów w sercu województwa, mogą poczuć się srodze zawiedzeni, a cały region może niesłychanie zyskać na swojej pozycji i prestiżu w Europie.

Witold Pustułka

Andrzej Wr

Największa Metropolia w Polsce staje się faktem
20 września 2007
Źródło

UM Ruda Śląska

... Przewodniczącym Zarządu GZM wybrany został Piotr Uszok, prezydent Katowic, a przewodniczącym Zgromadzenia GZM - Andrzej Stania, prezydent Rudy Śląskiej.

... Siedziba związku ma się znajdować w Katowicach, jego organami są Zgromadzenie Związku oraz Zarząd Związku.

Każde z miast związku posiada dwóch przedstawicieli w Zgromadzeniu (z wyjątkiem Katowic, które mają trzech reprezentantów)...

Zarząd Związku składa się z sześciu członków oraz Przewodniczącego Zarządu, którzy wybierani są spośród Zgromadzenia...